در این مقاله خواهید خواند:

• کلان شهر تهران
• تقسیم بندی های شهرداری تهران
• زیرساخت های شهری تهران
• حمل و نقل
• فضاهای سبز تهران
• بهداشت و سلامت
• آموزش
• فرهنگی
• اماکن تاریخی تهران
• جاذبه های گردشگری تهران

کلان شهر تهران

تهران، پایتخت ایران بزرگ، دومین کلان‌شهر پرجمعیت خاورمیانه بوده و در دامنه کوه های البرز و ناحیه دشتی ایران قرار دارد. واژه تهران از ته+ران(به معنای دامنه) تشکیل شده و تغییر شکل یافته واژه تهرام به معنای گرمسیر می باشد. تغییرات رو به رشد تهران در دوران پهلوی و به سبب مترکز شدن امور دولتی در این شهر آغاز شد. این روند سریع تغییرات در دوران رضاشاه سبک تازه ای از معماری ایران باستان را به کمک دانش‌آموختگان مطرح اروپایی وارد تهران کرد. علاوه بر این با رشد شهر و تغییر الگوی شهرنشینی زیر ساخت های بسیاری به منظور بهبود شرایط زندگی در مناطق مختلف تهران شکل گرفت که امروزه شاهد آنها هستیم.

تقسیم بندی های شهرداری تهران

بر اساس تقسیم بندی های شهرداری تهران، این کلان شهر، 22 منطقه، 134 ناحیه و 270 محله را شامل می شود. به سبب وسعت تهران این مناطق از لحاظ آب و هوایی بسیار متفاوت بوده و از نظر امکانات رفاهی و برخورداری از خدمات شهری نیز متفاوت می باشند بطوری که برخی از مناطق مانند منطقه 5 از کیفیت آب و هوایی بالایی برخوردار بوده و بهترین گزینه برای زندگی می باشد لذا امکانات بسیاری را نیز در خود جای داده است. 

منطقه 22 تهران هم بزرگترین قطعه پایتخت می باشد بطوری که یک هفتم مساحت شهر را تشکیل می دهد و به سبب اجرای الگوهای نوین شهرسازی در این منطقه، مجتمع های تجاری، تفریحی و مسکونی بسیار مدرن و لوکسی را شاهد هستیم که از جمله آنها می توان به مجتمع تجاری ایران مال، مجتمع تجاری رزمال، مجتمع تجاری گلستان خیام و... اشاره کرد.

مجتمع بزرگ ایران مال

بازار بزرگ ایران که در شمال غربی تهران، در منطقه 22، انتهای اتوبان شهید همت، در نزدیکی دریاچه خلیج فارس و دامنه‌های جنوبی رشته کوه‌های البرز قرار گرفته، بزرگترین مرکز تجاری خاورمیانه و یکی از پنج مال برتر جهان می باشد. این مجموعه در سال 2017 موفق به دریافت جایزه برترین مال جهان از نظر ابعاد و فضاهای خدماتی، فرهنگی و تفریحی از RLI شده و شهرتی جهانی یافته است. این مجموعه شامل ۲ هتل پنج ستاره، باغ ایرانی ماهان، نمایشگاه خودرو، سینما، رستوران و هتل، شربت خانه، مسجد نبی، تالار آینه، بازار چارسوق، کتابخانه، پیست یخ، ایوان بلور، زمین تنیس و آبشار گلستان می‌باشد

زیرساخت های شهری تهران

از جمله زیرساخت های پایتخت می توان به بخش ترابری، فضای سبز، بهداشت و سلامت، آموزش و زیرساخت های فرهنگی اشاره کرد. 

حمل و نقل

زیرساخت های بخش ترابری و حمل و نقل تهران شامل فرودگاه ها، مترو و بخش اتوبوس رانی و تاکسی های شهر می باشد. فرودگاه مهرآباد و امام خمینی دو فرودگاه پرتردد کشور می باشد که بخش عظیمی از سفرهای داخلی و خارجی را پشتیبانی می کنند. 

فرودگاه

فرودگاه مهرآباد که قدمت آن به سال ۱۳۱۷ و دوره پهلوی اول برمی‌گردد، در جنوب غربی پایتخت و نزدیک میدان آزادی،‌ در خیابان معراج قرار گرفته و بر طبق آمار 30 درصد از پرواز های کشور را پاسخگو می باشد. این فرودگاه دارای چند ترمینال مختلف بوده که رفت و آمد مسافرین از طریق آنها صورت می گیرد و  هر کدام از ترمینال ها امکانات بسیاری نظیر رستوران، فست‌فود، کافی‌شاپ و ساندویچ، دستگاه خودپرداز، بانک، فروشگاه‌هایی مثل سوغات‌، غرفه کتاب، نمازخانه و اتاق مادر و کودک را شامل می شود. دسترسی به فرودگاه مهرآباد از طیق مترو براحتی امکان پذیر می باشد بطوری که اگر مسافرین خط ۴ مترو یا خط زرد یعنی خط کلاهدوز به اکباتان را سوار شده و در ایستگاه بیمه پیاده ‌شوند میتوانند بسته به مقصدشان خطوط مربوط به ایستگاه ترمینال ۱و ۲ یا ایستگاه ترمینال ۴ و ۶ را سوار شوند.

با رشد چشمگیر گردشگری خارجی و افزایش مسافرین و نیاز به حمل ونقل هوایی، فرودگاه امام خمینی در سال 83 با هدف بهبود تردد مسافرین، در جنوب شرقی تهران، کیلومتر ۳۰ آزاد راه تهران- قم و در بزرگراه خلیج ‌فارس احداث شد. در سال 86 با انتقال تمامی پرواز های خارجی به این فرودگاه، فرودگاه امام خمینی به عنوان فرودگاهی بین المللی شناخته شد. دسترسی های این فرودگاه شامل آزاد راه تهران- قم و اتوبان تهران-ساوه می باشد.

خطوط مترو

مترو یا همان قطار شهری تهران که لقب ارزان‌ترین شبکه قطار شهری جهان و گسترده‌ترین شبکه قطار شهری خاورمیانه را به خود اختصاص داده در سال 1377 به بهره برداری رسد و اکنون با 7 خط اصلی در حال خدمت رسانی می باشد، که 5 خط آن درون شهری بوده و یک خط آن برون شهری می باشد. یکی دیگر از این خطوط که مسیر ارتباطی فرودگاه امام خمینی است، شامل دو بخش درون شهری و برون شهری می باشد
خط 1 که درون شهری می باشد 29 ایستگاه را شامل شده و از ایستگاه مترو تجریش در خیابان شریعتی آغاز و به ایستگاه مترو کهریزک در جنوب غربی بهشت زهرا ختم می شود
خط 2 یک خط درون شهری می باشد که از ایستگاه فرهنگسرا واقع در تقاطع خیابان درختی و خیابان جشنواره آغاز و پس از عبور از 22 ایستگاه در مسیر خود به ایستگاه صادقیه واقع در ضلع جنوب غربی فلکه دوم صادقیه در خیابان سازمان آب ختم می شود. 
 خط 3 یک خط درون شهری می باشد که از ایستگاه مترو قائم در شمال شرقی تهران آغاز و به ایستگاه مترو آزادگان در جنوب غرب تهران ختم می شود.
خط 4 یک خط درون شهری می باشد که از ایستگاه ارم سبز واقع در بلوار فردوس انتهای خیابان شقایق جنوبی در غرب تهران آغاز و به ایستگاه شهید کلاهدوز واقع در انتهای خیابان پیروزی، بزرگراه دوران در شرق تهران ختم می شود.
خط 5 یکی از خطوط برون‌شهری مترو تهران بوده و از ایستگاه تهران (صادقیه) واقع در ضلع جنوب غربی فلکه دوم صادقیه آغاز و به ایستگاه گلشهر واقع در گلشهر کرج ختم می شود. 
خط 6 در حال حاضر شامل 3 ایستگاه دولت‌آباد، بعثت و میدان شهدا  می باشد. 
خط 7 در حال ساخت بوده و از ایستگاه میدان صنعت واقع در میدان صنعت شهرک قدس (غرب) آغاز شده و به ایستگاه بسیج در تقاطع بزرگراه شهید محلاتی و بسیج ختم می شود.
علاوه بر فرودگاه ها و قطار شهری تهران در بخش حمل و نقل این شهر شبکه بزرگراهی، خطوط اتوبوس رانی، تاکسی ها و مسیرهای دوچرخه سواری را نیز شاهد هستیم که هر کدام بصورت مجزا بخشی از این سیستم پرتراکم را بر دوش می کشند.

فضاهای سبز تهران

در گذشته تهران به سبب آب و هوای مناسب آن از باغ های میوه بسیاری برخوردار بوده و فضای سبز آن متفاوت با اکنون بوده است. در حال حاضر بخش عظیمی از فضای سبز تهران را بوستان های متعدد آن تشکیل می دهد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پارک شهر تهران

این پارک قدیمی ترین بوستانی است که در تهران ساخته شده است و با وسعتی برابر با 5 هکتار در منطقه ای تاریخی واقع شده است. این پارک شامل موزه، آکواریوم، باغ پرندگان و دریاچه مصنوعی می باشد. این مجموعه از شمال به پایانه و خیابان فیاض بخش، از سمت غرب به خیابان وحدت اسلامی، از سمت جنوب به خیابان بهشت و از شرق به خیابان خیام و محله سنگلج و قورخانه منتهی می شود.

پارک جمشیدیه

بوستان جمشیدیه در شمال پایتخت قرار داشته و با مساحتی حدود 10 هکتار یکی از زیباترین بوستان های تهران می باشد. این بوستان در خیابان جمشیدیه واقع شده و از شمال با کوه کُلَک‌چال و از جنوب با باغی به نام دولو همجوار است. این پارک به دلیل فضاسازی متفاوت آن محیطی بسیار منااسب جهت پیاده روی و کوهنوردی دارد. علاوه بر آلاچیق های تعبیه شده در نقاط مختلف، از جمله امکانات این بوستان می توان کافه و رستوران های این مجموعه را نام برد.

پارک ساعی 

پارک ساعی با وسعتی برابر 12 هکتار یکی از بزرگترین و زیباترین پارک های تهران می باشد. این بوستان به نام مهندس کریم ساعی که درختکاری بوستان را برعهده داشته، نام گذاری شده و درمنطقه 6 تهران در خیابان ولیعصر قرار دارد. باغ ژاپنی بخشی از بوستان ساعی بوده که علاوه بر گونه های مختلف گیاهی، حیوانات متنوعی از جمله طاووس، طوطی، قو، سنجاب، خرگوش، بز و انواع پرندگان زینتی نیز در آن نگهداری می شود.

پارک جنگلی و دریاچه چیتگر

پارک جنگلی چیتگر که در منطقه 22 تهران و در مجاورت آزادراه تهران-کرج قرار گرفته و وسعتی برابر با 950 هکتار، از بزرگترین پارک های تهران می باشد. این بوستان که با هدف بهبود کیفیت هوای تهران در مسیر باد غربی تهران ساخته شده دارای امکانات بسیاری از جمله یک پیست و مسیرهای دوچرخه‌سواری و امکانات اسکیت‌سواری می باشد.

در مجاورت این پارک جنگلی، دریاچه چیتگر، بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور قرار دارد که پرطرفدارترین جاذبه منطقه می باشد. این دریاچه که  یکی از ۱۰ پروژه برتر در سال ۲۰۱۵ معرفی شناخته شده، با وسعت 130 هکتار و عمق 12 متر علاوه بر تلطیف و بهبود کیفیت هوا، چشم انداز زیبایی برای برج های منطقه به وجود آورده که نقطه قوتی برای آنها بوده و مزیتی قابل توجه برای ساکنین می باشد. علاوه فضاسازی مناسب در اطراف دریاچه، امکانات بسیاری از جمله مرکز خرید باملند، رستوران، مجموعه شهربازی و اسکله قایقرانی را نیز شاهد هستیم.

بهداشت و سلامت

زیر ساخت های سلامت تهران شامل درمانگاه ها و بیمارستان ها می باشد که به صورت خصوصی و دولتی در حال خدمت رسانی می باشند. بسیاری از این بیمارستان ها بصورت تخصصی بوده و بطور ویژه پذیرای بیماران می باشند.

از جمله بیمارستان های تهران می توان به بیمارستان میلاد، جم، سینا، بیمارستان تخصصی مادران، هتل بیمارستان گاندی، بیمارستان نور و... اشاره کرد.

بیمارستان میلاد

این بیمارستان که در اتوبان همت، خروجی اختصاصی برج قرار دارد بهترین بیمارستان پایتخت بوده و از بخش های مختلفی برخوردار است. این بیمارستان که برای بیمه شدگان تامین اجتماعی رایگان می باشد در بخش های جراحی قلب، آنژیوگرافی کرونر، عروق مغزی و پریفرال، سی تی اسکن، طب هسته ای، پلاسما فرزیس و... در حال خدمت رسانی می باشد.

بیمارستان چشم‌ پزشکی نور

این بیمارستان خصوصی در خیابان ولیعصر(عج)، بالاتر از ظفر، ابتدای بلوار اسفندیار، شماره ۹۶ قرار دارد و با سه مشخصه اصلی، تکنولوژی روز و کیفیت درمان و هزینه‌ی پایین در زمینه بیماری ها و خدمات مربوط به چشم حرف اول را می زند. خدمات این بیمارستان شامل خدمات تشخیصی مثل بررسی قرنیه، خدمات درمانی مثل فمتولیزیک و لیزیک و خدمات زیبایی مثل عمل زیبایی پلک و بوتاکس می باشد.

آموزش

زیر ساخت های آموزشی تهران شامل دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، مدارس و حوزه های علمیه می شود که هر کدام به صورت مجزا نقش مهمی در آینده کشور دارند و از جمله می توان دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشگاه دانش های بنیادی را نام برد.

فرهنگی

این بخش از زیرساخت های تهران شامل تئاتر، فیلم و سینما، موسیقی، موزه ها و ورزش می باشد. از جمله اینها می توان به تئاتر شهر، تالار وحدت، موزه ملی ایران و مجموعه ورزشی آزادی اشاره کرد.

تئاتر شهر

تالار وحدت

موزه ملی ایران

مجموعه ورزشی آزادی

اماکن تاریخی تهران

به سبب پایتخت بودن و قدمت تهران، اماکن تاریخی بسیاری در دوره های مختلف در این شهر شکل گرفته است. از جمله این اماکن تاریخی می توان به عمارت مسعودیه، مجموعه جهانی کاخ موزه گلستان، کاخ موزه سعدآباد، سردر باغ ملی، خانه‌ی شهید مدرس، حمام نواب، خانه تاریخی مقدم و ... اشاره کرد.

عمارت مسعودیه

این عمارت که به دستور مسعود میرزا، حاکم اصفهان ساخته شده مربوط به عهد قاجار بوده و در خیابان ملت، میدان بهارستان قرار گرفته است. این عمارت اولین وزارتخانه آموزش و پرورش و زمانی هم اولین کتابخانه رسمی شهر تهران بوده است.

مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد

این مجموعه که سکونت‌گاه تابستانی(ییلاق) شاهان سلسله قاجار بوده، در دربند، شمالی‌ترین و خوش آب و هواترین منطقه الوند قرار دارد. این مجموعه دارای کاخ های بسیاری می باشد که هر کدام از آنها محل سکونت یکی از افراد خاندان پهلوی بوده است. 

خانه تاریخی مقدم

این بنای تاریخی در خیابان امام خمینی، بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، جنب بانک ملت قرار گرفته و اشیا قیمتی بسیاری در آن نگهداری می شود. این مجموعه که اکنون به موزه مقدم معروف است متعلق به استاد محسن مقدم پسر کوچک احتساب الملک شهردار دوره ناصر الدین شاه قاجار بوده است.

جاذبه های گردشگری تهران

از جمله مکان های دیدنی تهران می توان به برج میلاد، برج آزادی(میدان آزادی)، پل طبیعت، درکه، بام تهران و شهربازی هزار و یک شهر اشاره کرد.

برج میلاد

برج مخابراتی میلاد که در شمال غربی تهران قرار گرفته بلند ترین برج ایران، ششمین برج بلند مخابراتی جهان و نوزدهمین سازه بلند جهان بشمار می رود. این برج به سبب ارتفاع 13 هزار متری از همه جای پایتخت نمایان است و یکی از محبوب ترین جاذبه های تهران محسوب می شود.

برج آزادی

این برج که نماد ایران مدرن می باشد در میدان آزادی، یکی از اصلی ترین میدان های شهر، قرار دارد. برج آزادی که در گذشته با نام برج شهیاد از آن یاد می شد در سال 1350 توسط حسین امانت طراحی و ساخته شده است.

پل طبیعت

پل طبیعت بزرگترین پل غیر خودرویی کشور، در زمین های عباس آباد و بر فراز بزرگراه مدرس احداث شده است. این پل که 270 متر طول دارد در ارتفاع 40 متری سطح زمین قرار گرفته و پارک طالقانی در شرق و پارک آب و آتش در غرب را به هم متصل می‌کند. پل طبیعت توسط گروه سازه‌های پارچه‌ای دیبا، لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی طراحی و اجرا شده است.

شهربازی هزار و یک شهر

این پروژه عظیم که طراحی و کاربری مدرن آن، برگرفته از نام "شهرزاد قصه‌گو" در داستان‌های هزار و یک شب است، در منطقه 22 تهران و در زمینی به وسعت 139 هکتار در حال اجرا می باشد. شهربازی هزارو یک شهر که در طراحی آن از فرهنگ ایرانی اسلامی بهره گرفته اند بزرگ ترین پارک تفریحی و گردشگری مدرن در خاورمیانه می باشد که شامل، اولین تم پارک ایران، بزرگ‌ترین مجتمع تجاری ایران، خیابان سرگرمی، برج های اداری و هتل آپارتمان، سه هتل ٣، ٤ و ٥ ستاره، پارک آبی، مرکز مطالعات اسلامی و شهر هنر می باشد. .

بام تهران

بام تهران که به حد فاصل انتهای خیابان ولنجک تا ابتدای تله‌کابین توچال گفته می‌شود، از امکاناتی به شرح زیر برخوردار است:

• پیاده روی و کوهنوردی
• تله کابین توچال
• تله سیژ توچال
• زیپ لاین بام تهران
• بانجی جامپینگ بام تهران
• سورتمه بام تهران
• پیست اسکی توچال
• مجموعه اسکیپ روم بام تهران