درز انبساط و ضرورت وجود آن

در این مقاله خواهید خواند:

• درز انبساط چیست؟
• پر کننده های درز انبساط
• آیا وجود درز انبساط الزامی است؟

درز انبساط چیست؟

با توجه به میزان استفاده از بتن در ساخت و ساز ساختمان ها و عدم انعطاف پذیری آنها در مقابل تنش های حرارتی و رطوبتی برای کاهش آسیب ها و خسارت به بافت بتن از درزهای انبساطی استفاده می کنند. این درزها که بصورت فاصله ای محاسبه شده در فضای سازه تعبیه می شود موجب جلوگیری از ترک خوردگی بتن شده و طول عمر بالاتری را برای آن رقم خواهد زد. بتن در زمان انبساط حرارتی به سبب افزایش حجم نیاز به فضایی برای این تغییر بوجود آمده دارد و به همین سبب بایستی درزهای انبساط را بر اساس معیارهایی مشخص تعیید و در بخشی از سازه تعبیه کرد. برای محاسبه این فضای مورد نیاز بایستی معیارهایی از جمله میزان ترکیب آب و سیمان، نوع مصالح بکار رفته، رطوبت محیط، بازه تغییرات دمایی و سن بتن را در نظر داشته و برای تغییرات حجمی بتن فضایی را در نظر گرفت.  علاوه بر این برای مشخص کردن محل درز باید به برخی ویژگی های ساختمان از جمله تعداد طبقات، مصالح بکار رفته در یاختمان، آب و هوای منطقه و همچنین نسبت طول به عرض ساختمان توجه داشت.

بطور معمول در ساختمان هایی که نسبت طول به عرض آنها 1 به 3 باشد و همچنین در ساختمان هایی با ارتفاع بیش از 50 متر بایستی محاسبات لازم توسط افراد متخصص صورت گرفته و درز انبساط در محلی مناسب برای ساختمان تعبیه شود. با توجه به مقدار حرکت پیش‌بینی شده مواد و مصالح این درزها متفاوت خواهند بود. بطوری که برخی از درزهای انبساطی تنها یک شکاف و فاصله ساده هستند که با استفاده از مواد الاستیک که توانایی تغییر شکل دارند پر شده است. برخی دیگر از درزهای انبساطی نیز مکانیکی هستند که به منظور کنترل حرکات بسیار بزرگ‌تر مورد استفاده قرار‌ می‌گیرند.

پر کننده های درز انبساط

درز های انبساط در صورت تعبیه معمولا با موادی پر می شوند که جنس آنها بسته به شرایط محیطی و فشاری که به آنها وارد می شود متفاوت بوده و باید دارای ویژگی هایی به شرح زیر باشند.

• انعطاف پذیری بالا و عدم ایجاد اتصال مستحکم با دیواره‌های درز
•  قابلییت شکل‌پذیری در محل مورد نظر
• طول عمر و دوام بالا

در مجموع درز های انبساطی بایستی از موادی قابل ارتجاع و انعطاف پذیر مانند بیومتین ها و فیلرها، چوب پنبه، شن و قیر پر شده و هرگز خالی نمانند. در برخی مواقع هم از مواد آب بندی کننده استفاده می شود تا بتوان درز ها را در برابر رطوبت و گرد و غبار حفظ کرد. پر کردن و آب بندی درزهای انبساط از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که در صورت خالی ماندن این فضاها با مشکلاتی از جمله نشت آب در فصول بارانی، افزایش حشرات موذی و ... روبرو خواهیم بود.

آیا وجود درز انبساط الزامی است؟

همانطور که گفته شد برای خانه های با ارتفاع زیاد و شرایط ذکر شده بایستی درز انبساط در نظر گرفته شود. وجود درز انبساط برای ساختمان ها به سبب جلوگیری از بسیاری خطرات احتمالی الزامی بوده و در صورت عدم تعبیه آن با مجریان مربوطه برخورد قانونی خواهد شد. در مجموع با استناد بر آیین نامه ۲۸۰۰ و قانون مقررات ملی ساختمان باید نسبت به ایجاد درز انبساط اقدام کرده و ضرورت وجود آن را در نظر داشت. وجود درز انبساط درساختمان هایی با شرایط زیر الزامی خواهد بود و باید در زمان طراحی و اجرای ساختمان ضرورت وجود آن در نظر گرفته شود.

• ساختمان هایی که نسبت طول به عرض آنها 1 به 3 باشد
• ساختمان های بالاتر از 4 طبقه
• ساختمان هایی با ارتفاع بیش از 50 متر
• ساختمان های مجاور بناهای فرسوده