مهندس محاسب کیست و چه وظایفی دارد؟

در این مقاله خواهید خواند:

• مهندس محاسب کیست؟
• وظایف مهندس محاسب
• ارزیابی فنی نقشه طراحی شده
•  تحلیل بارهای وارد شده بر بخش های مختلف سازه      
• مدل سازی و ارائه طرح نهایی

مهندس محاسب کیست؟

در زمان ساخت و ساز ساختمان ها مراحل متعددی پیش روی سازندگان قرار دارد که شامل طراحی و تهیه نقشه ساختمان و سازه مورد نظر و همچنین محاسبات فنی مورد نظر می باشد. پس از تهیه نقشه ساختمان و پیش از شروع عملیات اجرایی بایستی محاسباتی دقیق در مورد چگونگی اجرای نقشه طراحی شده، استحکام سازه در برابر وزش باد، زلزله و ... و محاسبه بار ها صورت گیرد. برای انجام این محاسبات که به تخصص های خاص خود احتیاج دارد فردی به عنوان مهندس محاسب در کنار طراح و معمار وارد کار شده و بر اساس داده های مشخص، ساختمان و چگونگی احداث آن، اندازه تیر و ستون ها, اندازه مهار بندها، ضخامت دیوار برشی و … را تحت نظارت خود قرار می دهد.

وظایف مهندس محاسب

مهندس محاسب بایستی تمامی عملیات فنی ساختمان را در نظر داشته و با توجه به اصول فنی و آشنایی با آیین نامه های موجود، نسبت به استحکام سازه و دیوارها اطمینان پیدا کند. اما در مجموع می توان وظایف زیر را برای وی در نظر گرفت.

ارزیابی فنی نقشه طراحی شده

برای شروع عملیات اجرایی ساختمان ها پس از تهیه نقشه و جانمایی فضاهای مختلف ساختمان، بایستی سازه و تمامی بخش های آن از نظر استحکام و فاکتور های مرتبط بررسی شده و پس از محاسبات لازم شروع به ساخت کنند. در این میان مهندس محاسب وظیفه بررسی و تجلیل نقشه را داشته و با توجه به دانش و تجربه خود بایستی تمامی جزئیات را در نظر کرفته و برای شروع عملیات ساخت قوائدی را مشخص و پیاده کند. علاوه بر این جزئیات مربوط به تاسیسیات ساختمان، مصالح مناسب و تمامی اندازه ها نیز در زمان اجرا توسط مهندس محاسب اعلام شده و بر اساس آنها کار اجرایی پیش خواهد رفت.

تحلیل بارهای وارد شده بر بخش های مختلف سازه

تمامی ساختمان ها بارهایی را به صورت طبیعی و یا غیر طبیعی متحمل شده و بایستس در زمان ساخت به آنها توجه داشت. چرا که برای این بارها باید به لحاظ فنی شرایطی را در ساختمان ایجاد کرد تا بتواند استحکام لازم را در برابر آنها داشته باشد. در مجموع بارهایی که به ساختمان ها تحمیل می شود شامل بارهای زنده و مرده می باشد که بارهای مرده در طول عمر ساختمان ثابت باقی مانده و دیگری با تغییر در طول زمان همراه است لذا با توجه به موقعیت مکانی و شرایط محیطی ساختمان بایستی بارهای وارده را بررسی و تخمین زد. در مجموع برای بارهای ساختمان می توان موارد زیر را در نظر گرفت:

• بار مرده ساختمان
• بار زنده ساختمان
• بار اجرایی ساختمان
• بارهای برف، باران و یخ
• بار باد روی ساختمان
• بار ناشی از تغییرات حجم مصالح
• بار ناشی از انفجار
• بارهایی با خط اثر مشترک و ترکیب آنها روی ساختمان

مدل سازی و ارائه طرح نهایی

برای بررسی دقیق تر شرایط ساختمان و اطلاع از چگونگی تغییرات لازم نرم افزارهای زیادی وجود دارد که مهندسین می توانند با استفاده از آنها الگوهای مشخصی را برای ساخت ایجاد کرده و در اختیار معماران قرار دهند. در این نرم افزار ها با توجه به نقشه ساختمان و جزئیاتی که وارد می شود می توان تمامی شرایط مربوطه به سازه و بخش های مختلف ساختمان را بررسی و در صورت نیاز تغییراتی را اعمال کرد.

پس از مدل سازی طرح با استفاده از نرم افزارهای موجود بایستی الگوی بدست آمده را از جنبه های مختلف بررسی و شرایط لازم جهت اجرای طرح مورد نظر را ایجاد کرد. مدل سازی و تحلیل داده های بدست آمده در سازه ها و برج های بلند مرتبه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و بایستی در زمان طراحی آنها دقت کافی را بخرج داد. چرا که کوچکترین خطایی می تواند به فجایج بسیار بزرگی ختم می شود. علاوه بر بایستی الگو و طراحی ایجاد شده به لحاظ اقتصادی نیز بررسی شود تا پیش از اجرا در مورد آن تصمیم گیری های لازم انجام گیرد.

پس از بررسی های لازم بایستی طرح مورد نظر به صورت گزارشی قابل درک به کارفرما ارائه شود. مهندس محاسب علاوه بر تهیه گزارش بایستی آنرا تاییدو سپس به کارفرما ارائه دهد و باید به این نکته توجه داشته باشد که در صورت بروز هرگونه مشکلی وظیفه رسیدگی به آن را باید به عهده گرفته و در صورت خسارت متعهد به جبران آن خواهد بود. در برخی موارد و برای ساختمان هایی با زیربنایی بالاتر از 1500 مترمربع بایستی طرح نهایی توسط سازمان نظام مهندسی نیز مجوز لازم را کسب کرده و سپس وارد فاز اجرایی شود.