صلح نامه ملک چیست؟

در این مقاله خواهید خواند:

• صلح نامه چیست؟
• صلح نامه ملکی
• انواع صلح نامه
• تفاوت صلح نامه با مبایعه نامه
• نمونه قرارداد صلح نامه ملکی

صلح نامه چیست؟

صلح نامه قرارداد مکتوبی است که برای حل اختلاف و یا انجام معامله ای تنظیم می شود. این نوع از قراردادها که دارای پیشینه ای طولانی می باشد به منظور ایجاد تعهدی رسمی برای انجام قول و قرارهای صورت گرفته تنظیم شده و در برخی موارد جایگزین مبایعه نامه نیز می شود. اما به طور کلی موارد زیر را شامل شده و در شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرد.

• تنظیم صلح نامه دعوی با هدف حل اختلافات موجود

زمانی که دو نفر با یکدیگر اختلافی داشته و برای رفع آن اقدام به انجام توافقاتی می کنند گفته می شود که برای صلح اقدام کرده اند و قصد حل اختلاف موجود را دارند. در این شرایط طرفین دعوا برای لوگیری از ایجاد اختلاف دوباره اقدام به تنظیم صلح نامه کرده و توافقات خود را در آن ذکر می کنند. در برخی مواقع نیز برای جلوگیری از اختلاع و دعوا و به منظور پیشگیری، توافقاتی را ایجاد و در قرارداد صلح آن را درج می کنند. 

• تنظیم صلح نامه به عنوان جایگزین دیگر قراردادها

اگر دو نفر با یکدیگر معامله ای داشته باشند و در یک رابطه حقوقی وارد شوند می توانند به جای تنظیم قراردادهای رایج مانند قرارداد خرید و فروش ملک و یا قرارداد اجاره اقدام به تنظیم صلح نامه کرده و بر اساس توافقات صورت گرفته و درج شده در آن اقدامات حقوقی لازم را انجام دهند. 

صلح نامه ملکی

صلح نامه می تواند برای هر نوع توافقی تنظیم شود و به لحاظ قانونی نیز اعتبار داشته باشد. اما صلح نامه ملکی برای توافق و یا اعلام نظری در مورد ملک و املاک بوده و مورد صلح پیرامون املاک تعریف می شود. به عبارتی اگر صلح با هدف خرید و فروش املاک، اجاره یک ملک، انتقال ملک یا منافع آن در آینده و رفع بدهی و یا اختلافات ملکی تنظیم شود، صلح نامه ملکی را خواهیم داشت. 

انواع صلح نامه

صلح عمری

در صلح عمری مالک ملک با تنظیم صلح نامه، ملک خود را به نام فرد مورد نظر که متصالح نامیده می شود، منتقل می نماید. در این نوع صلح نامه این شرط قید می شود که تا زمانی که مالک (مصالح) در قید حیات می باشد، متصالح اجازه استفاده از ملک یا منافع آن را نداشته و همچنین مالک اجازه دارد تا زمان حیات خود،  ملک را به هرشخص دیگری اجاره دهد. در این شرایط با فوت مالک، متصالح به صورت شش دانگ مالک ملک و منافع آن می گردد. لازم به ذکر است مالک تا زمانی که در قید حیات است اجازه فسخ صلح نامه را داشته و می تواند تمامی توافقات انجام شده و باطل کند.

صلح قطعی

در صلح قطعی شاهد انتقال مالکیت هستیم ولی قرارداد تنظیم شده با عنوان صلح نامه بسته می شود. صلح قطعی دیگر مانند صلح عمری دارای شروط و مدت زمان نبوده و به عبارتی جایگزین مبایعه نامه می شود. در صلح قطعی مالکیت به طور کامل و بدون شرط منتقل خواهد شد و قرارداد مربوطه نیز از اعتبار کافی برخوردار می باشد.

صلح نامه ارث

صلح نامه ارث به منظور تقسیم ارث بسته شده و می تواند قبل از فوت و یا بعد از فوت مالک تنظیم شود. 

• تنظیم صلح نامه ارث قبل از فوت: این صلح نامه توسط خود شخص و برای تعیین سهم ارث هر یک از وراث صورت می گیرد. در این شرایط چون خود متوفی قبل از فوت برای اموالش تعیین تکلیف کرده دعوا و نزاع میان وراث کمتر بوده و تکلیف بر آن ها مشخص است.
• تنظیم صلح نامه ارث بعد از فوت: وراث می توانند برای تقسیم ارث بین خود توافق کنند و اموال متوفی را پس از پرداخت بدهی ها بین خود تقسیم کنند. لازم به ذکر است اگر در میان وراث بچه ای(صغیر) یا شخص فاقد اهلیتی وجود داشته باشد؛ تقسیم ارث باید توسط دادگاه انجام شود. 

صلح نامه رقبی

ممکن است حق استفاده از ملک یا دارایی برای مدت مشخصی از طرف مالک به شخص دیگری انتقال یابد. در این صورت با پایان یافتن مدت تعیین شده، این حق نیز خود به خود از بین خواهد رفت.

صلح نامه سکنی

اگر مالک ملک حق سکونت در ملک خود را برای مدت معینی برای شخصی دیگر، تعیین کند و توافقات را در قرارداد صلح درج کنند، صلح‌نامه سکنی را خواهیم داشت.

تفاوت صلح نامه با مبایعه نامه

تفاوت صلح نامه و مبایعه نامه در حق مالکیت و زمان انتقال آن می باشد. همانطور که بیان شد در صلح نامه شرایطی برای انتقال مالکیت درج می شود که بر اساس آن می بایست اقدام کرد. به عنوان مثال شرط می شود که مالکیت ملک تا زمانی که مالک در قید حیات است در اختیار وی بوده و متصالح هیچ حقی بر ملک و منافع آن نداردو علاوه بر این مالک می تواند در طول زمان از تصمیم خود پشیمان شده و اقدام به فسخ صلح نامه کند. اما در مبایعه نامه شرایط متفاوت بوده و طرفین جهت انتقال قطعی مالکیت در زمان مشخصی توافق کرده و مبالغ لازم را رد و بدل می کنند. در این نوع از قرارداد مالک نمی تواند بدون دلیل و به صورت یک طرفه اقدام به فسخ قرارداد کند.

نمونه قرارداد صلح نامه ملکی

متن قرارداد صلح شامل مشخصات طرفین (صالح و متصالح)، مشخصات مورد مصالحه، مبلغ توافق شده، شرایط قرارداد صلح می باشد که در این میان مهمترین و حساس ترین بخش قرارداد همان شرایط درج شده در قرارداد بوده و باید با جزئی نگری کامل تنظیم شود.

مشخصات طرفین قرارداد

صالح (مالک ملک یا مال مورد نظر) : آقا / خانم ...... نام پدر........... به شماره ملی ......... نشانی: ................... با وکالت رسمی خانم / آقا ....... به موجب وکالتنامه شماره ......... مورخ .............

متصالح (صلح گیرنده) : خانم / آقا ....... به شماره ملی ....... به نشانی: ................

مشخصات مورد صلح

عبارت است از سه دانگ ملکیت و منافع و کلیه حقوق مستقر در پلاک ثبتی ..... (فرعی / اصلی) یک دستگاه آپارتمان به نشانی ....... و نیز کلیه توابع و ملحقات و آن چه که در سند مالکیت آمده است اعم از پارکینگ و انباری و انشعابات آب ، برق و گاز منصوب در آن که متعاقب تنظیم این صلح نامه نسبت به انتقال و واگذاری سند قطعی اقدام خواهد شد.

مبلغ توافق شده

عبارت است از ........ تومان معادل ........... ریال که به طور قطعی متصالح به عنوان عوض صلح به صالح پرداخت می نماید.

شرایط قرارداد صلح

شرایط صلح، زمان و چگونگی تحویل ملک و نحوه استفاده از منافع آن برای متصالح را روشن خواهد کرد. لذا توصیه می شود با دقت کامل اقدام به تنظیم این بخش کنید.

اگر در یکی از بندهای این بخش ذکر شود که تا مدت حیات صالح و مالک ملک، تمامی حقوق و منافع ملک مورد نظر تحت اختیار او می باشد و بر روی این موضوع توافق شود، تنها پس از فوت حقی برای متصالح ایجاد خواهد شد و تا قبل از آن اختیاری بر ملک نخواهد داشت. باید توجه شود که تمامی کلمات و عبارات این بخش حساس و تعیین کننده خواهد بود. لذا بدون آگاهی و مشورت گرفتن از متخصصین اقدامی انجام نداده و تمامی جوانب را بسنجید.