راهبردهایی برای ساماندهی وضعیت مسکن

 6 راهبرد برای سامان یافتن وضعیت مسکن در ایران

کارشناسان دفتر برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد(هبیتات) طی یک نشست مشترک با مسئولان مسکن کره جنوبی و مدیران وزارتخانه راه و شهرسازی ایران ، جزئیاتی از مدل شش وجهی خود را برای حل مشکلات مسکن تشریح کردند.

طرح پیشنهادی زیر با اتکا برفعالسازی دو سمت بازار یعنی عرضه و تقاضا ٰشش راه حل کلیدی را با استفاده از تجربیات بین المللی ارائه می کند.در این نسخه شش وجهی که جهت سامان یافتن وضعیت مسکن و همچنین دسترسی به مسکن مطلوب برای اعضای مختلف جامعه در نظر گرفته شده سه سیاست مربوط به تقاضا و سه سیاست مرتبط با وضعیت عرضه مسکن در بازار می باشد .

در این نشست مسئولان مسکن کره جنوبی،نمایندگان دفتر برنامه اسکان بشر(هبیتات) و مسئولان وزارت راه و شهرسازی به چاره اندیشی برای بهبود وضعیت مسکن در ایران پرداختند و تاکید کردند:بازار مسکن در ایران با دو معضل اساسی مواجه است که برای حل آن می بایست  شرایط را به گونه ای تغییر داد که ضمن ایجاد پوشش مالی مناسب برای تامین مسکن اقشار مختلف هیچ گروهی از برنامه های تامین مالی و فعالسازی عقب نماند.در این صورت پیشنهاد شش بعدی می تواند چاره ساز باشد.

مطالعات کارشناسان نشان از آن دارد که عمده فعالیت ها بر تقویت سمت تقاضای بازار استوار است به گونه ای که این سیاست ها بر بخشی از دهک 4 تا 6 درآمدی معطوف استٰ در حالی که است که اکنون 40 درصد جامعه از دهک های پایینی جامعه هستند ( دهک 1 تا سه و بخشی از دهک 4 درآمدی) و این به معنی آن است که این بخش از جامعه در محرومیت کامل به سر می برند و از تخصیص تسهیلات بانکی بی بهره اند.

اما توصیه های کارشناسان هبیتات برای فعالسازی و بهبود سیستم عرضه مسکن عمدتا به حمایت های مستقیم و غیر مستقیم از سازندگان مرتبط است.کارشناسان هبیتات به مسئولین ما توصیه کردند که با استفاده از سه سیاست کاربردی سمت عرضه مسکن را به نفع حل مسائل موجود در راه ساخت و ساز واحدهای مسکونی و آپارتمانی فعال و توانمند کنند.پیشنهاد اول تخصیص یارانه  های تامین خدمات به سازندگان در بخش مسکن است،به صورتی که دولت از محل یارانه ها و منابع ناشی از بازپرداخت تسهیلات اعضا شده به متقاضیان دوره های قبل ، منابعی را برای کمک به سازندگان به ویژه آنهایی که ساخت و ساز خود را نیاز بازار منطبق می کنند فرآهم آورد.

دومین پیشنهاد، اتصال مستقیم و بدون واسطه سازندگان به شرکت های تامین مصالح ساختمانی است؛ تجربه ها نشان داده همواره حذف واسطه گری و کمتر شدن روابط پنهان به کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری می انجامد.

کارشناسان هبیتات در سومین پیشنهاد خود تاکید کردند:سیاست اعطای وام و تسهیلات باید برای هر دو عامل موثر در بازار مسکن یعنی سازندگان و تولیدکنندگان مصالح اعمال شودٰبنابراین در این راستا حمایت از سمت عرضه به گونه ای است که دولت ضمن اعطای وام و تسهیلات بانکی به سازندگان می بایست به تولیدکنندگان مصالح نیز وام در گردش تخصیص دهد.

اما سه توصیه دیگر کارشناسان هبیتات به سمت تقاضا در بازار معطوف است.این کارشناسان پیشنهاد دادند برای توانمندسازی و فعالسازی ظرفیت متقاضیان مسکن باید ساختاری ایجاد شود که تسهیلات بانکی به عموم متقاضیان تعلق گیرد و هیچ گروهی به ویژه دهک های پایین درآمدی از این تسهیلات بی بهره نمانند.پیشنهاد دوم در زمینه تقاضا به محرومیت زدایی از دهک های پایین درآمدی به ویژه دهک های یک تا سه برمی گردد؛ با این پیشنهاد دولت با احداث "صندوق ضمانت بازپرداخت تسهیلات مسکن" می تواند با بهره برداری از منابع دولتی ناتوانی گروه های کم درآمد برای بازپرداخت را وام بانکی را جبران کند.

با این وجود دولت با اجرای مدل واگذاری املاک تهران به صورت پلکانی(واگذاری واحد های مسکونی نیمه تمام و البته در حد سکونت) و کمک تدریجی به گروه های آسیب پذیر و کم درآمد می تواند جهت تکمیل واحدهای مسکونی طی زمان مشخص و واگذاری واحد های اجاره ای سومین پیشنهاد برای توانمندسازی سمت تقاضای مسکن را عملیاتی کند.